بو مادران

بو مادران

نام علمی : Achillea millefolium
نام‌ فارسی: بومادران، بومادران هزاربرگ، برنجاسف، قیصوم.
نام انگلیسی : Yarraow, Nosebleed, Sanguinary, Thousand leaf
نام‌ عربی: ام الف ورقه، حزنبل

بومادران متعلق به خانواده کاسنیان (Asteraceae) می‌باشد و اندام مورد استفاده دارویی این گیاه گل، ساقه و برگ آن می باشند. این گیاه به ارتفاع یک تا دو متر با ساقه های ساده، افراشته و برگهایی نیزه ای شکل و گلهایی به رنگ سفید، صورتی یا بنفش در اوایل بهار می‌روید.
نام لاتین این گیاه برگرفته از نام آشیل، قهرمان افسانه‌ای یونان است. مطالعات نشان داده که در حدود ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد از بومادران برای درمان زخم و جلوگیری از خون‌ریزی و عفونت استفاده می‌شد.
گیاه بومادران با خواص دارویی فراوان در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.
• درمان سرماخوردگی
• رفع اضطراب
• بهبود سیستم گوارش
• درمان فشار خون بالا
• درمان ناراحتی های معده و دستگاه گوارش
• درمان قاعدگی نامنظم
• درمان عفونت و ورم پستان
• تنظیم فشار خون
• درمان آسم
• درمان سرماخوردگی
گیاه بومادران دارای ترکیباتی مانند، فلاونوئیدها، اسیدهای چرب، پروتئین، توکوفرول، آهن، فسفر، گوگرد، اسانس فرار، شامازولن، کامفور، بتاپی نن، سینئول، کاریوفیلن، آلفا پی نن، ایزوآرتمیسیاکتون ، پلی ین ها شامل پونتیکااپوکسید و غیره می باشد.
بومادران یک گیاه مقاوم است که می‌تواند در محیط‌های سخت زندگی کند به صورت خودرو در دشت‌ها، کنار جاده‌ها و نواحی کوهستانی رشد می‌کند . این گیاه در سراسر نیمکره شمالی به صورت وحشی رشد می‌کند و اصالتاً متعلق به اروپا، آسیای غربی، نواحی مدیترانه و اغلب نقاط ایران می‌ باشد.

آویشن شیرازی

آویشن شیرازی

نام علمی: Zataria multiflora
نام‌های فارسی: آویشن، آفشن، آویشم، آویشن شیرازی
اسامی انگلیسی: Zataria, Zaatar, Shirazi thyme
نام‌های عربی: زعتر

آویشن یکی از شناخته شده‌ ترین گیاهان دارویی از تیره نعناعیان (Lamiaceae) با خواص درمانی بسیاری زیادی است. گیاهی است علفی که دارای شاخه‌های زیاد و به ارتفاع حدود ۳۰ سانتی متر که در نواحی کوهستانی در بین تخته سنگ ها می‌روید. قسمت مورد استفاده‌ی آن، گل و به ویژه برگ‌های آن می باشند. این گیاه علفی و خوشبو، دارای خواص دارویی بسیاری است و در طب سنتی ایران برای درمان بسیاری از بیماری ها توصیه می گردید. و همچنین کاربردهای متفاوتی در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی نیز دارد. این گیاه دارای ترکیبات مختلفی مانند مواد متابولیکی فعال، ترکیبات ترپنوئیدی، تیمول و کارواکرول، آپی ژنین، لوتئولین و همچنین دی تی و تترامتوکسیلات می‌باشد.
خواص و اثرات مهم درمانی:
• درمان نفخ معده
• درمان بوی بد بدن
• درمان بوی بد دهان
• درمان سینوزیت
• درمان سرفه
• درمان ضعف و بی حالی
• درمان روماتیسم
• کنترل سطوح فشار خون
• درمان مشکلات پوستی
• بهبود تراکم استخوانی

لازم به ذکر است که این گیاه بومی جنوب غربی آسیا به خصوص ایران ، پاکستان و هند می باشد. این گیاه به صورت طبیعی بومی مناطق کوهستانی بوده و در پاکستان، هند و ایران می روید. در ایران این گیاه در کوهستان های زاگرس، در استان چهارمحال و بختیاری، فارس و مناطق دیگر ایران می‌روید.

زعفران

زعفران

نام علمی: Crocus sativus
نام‌های فارسی: زعفران
اسامی انگلیسی: Saffron, True Saffron, Dye Saffron, Crocus
نام‌های عربی: الزعفران، کروکو

زعفران متعلق به خانواده زنبق (Iridaceae) می‌باشد. کلاله و خامه زرشکی رنگ گل این گیاه جمع‌آوری و خشکانده می‌شود و از آن برای چاشنی، ادویه، رنگ دهی غذاها و نوشیدنی نیز استفاده می‌شود. این گیاه سالهاست که به عنوان گران‌ بهاترین ادویه جهان می باشد و به خاطر رنگ زرد و قیمت بالایی که دارد به ادویه طلایی معروف شده است. کلاله آن متشکل از چندین ترکیب فرارمی باشد که از مهمترین این ترکیبات می ‌توان به ترکیب سافرانال اشاره نمود که عطر منحصر به فرد زعفران مربوط به این ترکیب می‌باشد و مسئول رنگ زعفران ترکیب کارتنوییدی کروسین می باشد و سایر ترکیبات کارتنوییدی از قبیل زآتین، لیوپن، آلفا و بتا کاروتن نیز دراین گیاه وجود دارد. همچنین این گیاه منبع بسیارغنی ازمواد معدنی مانند مس، پتاسیم، کلسیم، منگنز، آهن، سلنیوم، روی و منیزیم نیز می باشد. ترکیبات دارویی موجود در این گیاه از ادوار گذشته مورد توجه اکثر مکاتب طبی‌ بوده و در درمان بسیاری از بیماری ها توصیه می شد.
خواص و اثرات مهم درمانی:
• ضد انعقاد خون
• ضد افسردگی
• ضد سرطان
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• بدن را در مقابل عفونت‌ها محافظت می‌نماید
• درمان و بهبود بیماری آسم
• درمان گرفتگی عضلات
• کاهش استرس
• درمان کم خونی و نارسایی قلب
• رفع اضطراب
این گیاه متعلق به مناطق مدیترانه، جنوب اروپا و غرب آسیا می باشد. در حال حاضر کشور ایران بیشترین میزان تولید و صادرات این محصول را در اختیار دارد.

بابونه تلخ

بابونه آلمانی

نام علمی: Matricaria recutita L.
نامهای انگلیسی: Chamomile، German Chamomile، Bitter chamomile، Common chamomile
نام‌های فارسی: بابونه، بابونه آلمانی ، بابونه دارویی
نام‌های عربی: اُقْحُوُان، البَابُونَج و تُفّاح الاَرض

این نوع گیاه از خانواده ی گلهای داوودی است و ارتفاع این گیاه بین ۳۰ تا ۷۰ cm متغیر است. گل این گیاه مصرف دارویی دارد و ماده موثره آن از نوع اسانس است که شامل ترکیبات کامازولن، بیزابولول اکسید و فارنسن می باشد.
این نوع گیاه، کاربردهای فراوان دارویی دارد. مانند:
• کاهش درد و مشکلات ناشی از زخم و سوختگی
• درمان واریس‌های پوستی
• ضد قارچی و ضد عفونی
• ضد التهاب
• ضد اسپاسم و مقوی معده و آرامبخش
• گلو درد و زکام
• کاهش اضطراب و افسردگی
• آرامشبخش
• بهبود عملکرد سیستم گوارش
• خواص آنتی باکتریال

این گیاه زیبا و خوشبو بومی مناطق غربی و جنوبی اروپا و مناطق شمالی و غربی آسیا می باشد ولی امروزه پراکندگی وسیعی در اروپا، آسیای، آفریقا، آمریکای و استرالیا پیدا کرده است و همچنین درغرب ایران هم به وفوریافت می شود. و امروز در اکثر مناطق ایران از جمله در خرم آباد، دورود، اندیمشک، هفتگل، شوشتر، رامهرمز، رامشیر، ایذه، تهران و کهکیلویه و بویراحمد یافت می‌شود.

گل گاو زبان

گل گاو زبان

نام علمی : Echium Amoenum
نام انگلیسی : Vipers bugloss, Oxtongue flower, Red Feathers
نام فارسی : گل گاو زبان
نام عربی : لسان الثور

این گیاه معطر با نام علمی اکیوم آمنوم (Echium Amoenum) متعلق به خانواده گاوزبان‌ها (Boraginaceae) است و اندام مورد استفاده دارویی آن گل می باشد. بومی منطقه‌ای در شمال ایران، در دامنهٔ کوه‌های البرز و همچنین در بازفت چهارمحال و بختیاری و دامنه های جنوبی رشته کوه زاگرس و قفقاز در تپه‌های بلند و ارتفاعات ۶۰ تا ۲۲۰۰ متر رشد می‌کند. نوع اروپایی این گیاه به نام Borage)) یا گل گاو زبان اروپایی در اروپا و مناطق مدیترانه‌ای یافت می‌شود. گل گاوزبان ایرانی، از نظر جنس و گونه با گل گاوزبان اروپا متفاوت است. گل گاوزبان ایرانی گل‌هایی به‌ رنگ قرمز و قیفی ‌شکل دارد که پس از خشک‌ شدن به ‌رنگ آبی و بنفش درمی‌آید. در حالی که نوع اروپایی آن دارای گل‌هایی به ‌رنگ آبی روشن و ستاره‌ای ‌شکل است.
خواص درمانی مهم گل اکستونگ:
• باعث تقویت حواس پنجگانه و قلب می شود
• درمان آنفولانزا
• افسردگی را از بین می برد
• کاهش فشار خون
• آرامش بخش
• ضد حساسیت و ضد التهاب
• پیشگیری از سرطان معده
• و غیره

موسیر

موسیر

نام علمی: Allium Hirtifolium Boiss 
اسامی انگلیسی : Shallot, Persian Shallot
نام‌ فارسی: موسیر، موسیر ایرانی
نام‌ عربی: فوم جبلی، الکراث، قُفْلوط

موسیر ایرانی با نا علمی Allium hirtifolium گیاهی چند ساله متعلق به جنس آلیوم و ازخانواده Alliacea است. این گیاه شبیه به سیر است و ریشه آن فقط یک پیاز بزرگ دارد و برگهایش باریک و دراز و گلهایش بنفش مایل به قرمز می باشند. و اندام مورد استفاده دارویی و خوراکی این گیاه بسیار مفید و ارزشمند پیاز آن می باشد که بوی آن از سیر کمتر می باشد. این گیاه دارای ترکیبات موثری مانند، آهن، مس، آنتی اکسیدان، فلاونوئیدی کوئرستین و کامپفرول، آلیسین، آلیوم و آلیل دی سولفات می باشد.
خواص و اثرات مهم درمانی:
• کاهش خطر ابتلا به سرطان‌
• افزایش تولید گلبول های قرمز
• تنظیم میزان کلسترول
• کمک به کاهش فشار خون
• کاهش میزان قند خون
که از گیاهان بومی ایران بوده و به صورت وحشی در مراتع و دامنه و رشته کوه زاگرس می روید.

خارمریم

خارمریم

نام علمی : Silybum marianum (L.) Gaertn
نام‌های فارسی : خارمریم، ماریتیغال
نام‌های انگلیسی : Milk thistle, Blessed milk thistle, St. Mary thistle, Holy thistle, Ladie’s thistle
نام‌های عربی : عکوب، شوک الدمن، حرشف بری، سلبین، خرفش الجمال.

این گیاه از خانواده Asteraceae بوده و اندام مورد استفاده آن بذر است.
ترکیب فعال این گیاه یک مجموعه فلاونوئیدی به نام سیلیمارین است. این ماده در واقع ترکیبی از فلاونوئیدهایی است که به عنوان سیلیبینین ، سیلیدیانین و سیلیکریستین شناخته می شوند.
مهمترین فواید این گیاه برای سلامتی:
• کاهش و مبارزه با سلول های سرطانی
• درمان دیابت
• با کاهش کلسترول بالا از حمله قلبی جلوگیری کنید
• سم زدایی بدن و پاکسازی خون
• از کبد در برابر سموم و سایر آلاینده ها محافظت کنید
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• سموم داخل سلول ها را خنثی کنید
• جلوگیری از هپاتیت C
• تحریک رشد سلول ها و حتی رفع سلول های آسیب دیده
خار شیر در مناطق مختلفی از جمله آسیا ، مناطق مدیترانه ای و اروپا رشد می کند. انواع مختلف این گیاه در ایران نیز یافت می شود.

زیره سبز

زیره سبز

نام علمی: Cuminum cyminum L
نام‌های فارسی: زیره سبز
اسامی انگلیسی : Cumin, Cummin
نام‌های عربی: سنوت، کمون

این گیاه متعلق به خانواده Apiceae است و اندام مورد استفاده آن میوه است. ماده فعال این گیاه اسانس می باشد که شامل کومینالدهید فلندرن ، اوژنول و α- ترپینول است.
مهمترین خواص دارویی این گیاه عبارتند از:
• تولید بزاق را تحریک می کند
• باعث ترشح مایعات گوارشی و دفع صفرا می شود
• افزایش حرکت روده
• گوارش را بهبود می بخشد
گاهی از دانه ها به شکل چای برای افزایش تولید شیر مادر در زنان شیرده استفاده می شود. اسانس این گیاه معطر سرشار از ویتامین A و C است و آن را به یک آنتی اکسیدان قوی و در نتیجه یک گیاه بالقوه مبارزه با سرطان تبدیل کرده است. این گیاه دارویی می تواند به کنترل یا پیشگیری از دیابت در انسان کمک کند. این گیاه معطر برای درمان بی خوابی ، سرماخوردگی و تب استفاده می شود.
این گیاه دارویی بومی مصر ، آسیا و مدیترانه است. در ایران ، هند ، مراکش ، چین ، روسیه ، اندونزی ، ژاپن و ترکیه کشت می شود.

اسطوخودوس

اسطوخودوس

نام علمی : Lavandula angustifolia Mill
اسامی فارسی: اسطوخودوس، اسطوقودوس
نام‌های انگلیسی: True Lavender, Garden Lavender, Common Lavender
عربی: الخرامی، الغرَف، انس الروح

اسطوخودوس از خانواده Lamiaceae است و اندام مورد استفاده آن گل است. ماده فعال این گیاه اسانس است و مواد اصلی فعال آن linalyl acetate است.
اسطوخودوس برای درمان درد ، عفونت های باکتریایی و قارچی ، افسردگی و آرام بخش استفاده می شود. از برگها و گلهای تازه برای درمان سردرد و دردهای روماتیسمی استفاده می شود. روغن این گیاه در صنایع آرایشی و عطریات استفاده می شود.
اسطوخودوس در اصل فقط در منطقه مدیترانه ، اروپا و آفریقا یافت می شد ، اما بومی ایران نبود و کشت می شود.